Hôm nay là mùng 1 tháng 7 âm lịch, Quách Đào viết bài lan man về mẹ. Anh lại viết theo lối Sơn Nam nữa rồi, không đầu không đuôi nhưng trong đó ngồn ngộn những giai thoại về mẹ. Từ câu chuyện nghiêm túc rất cảm động cho đến chuyện tiếu lâm, mới đọc cứ tưởng lạc đề nào ngờ nó là một chuỗi dài liên kết về mẹ (HM)
Tháng bảy, tháng Vu lan lại về. Tôi nhớ Má tôi nhiều. Mới đây mà đã gần mười năm! Má tôi ra đi ngày 19 tháng 2, năm Giáp Thân 2004, ngay ngày vía Đức Bồ Tát Quán Thế Âm. Tôi luôn nghĩ rằng, ngày đó Bồ Tát về rước Má tôi đi, không nỡ để người bạn hiền thêm đau khổ vì bệnh tật.
Hơn 50 năm trước, khi Ba tôi ra tù ( vì tham gia kháng chiến ), chị Ba tôi bệnh chết ở Ngan Dừa, Ba Má tôi đùm túm, đưa nhau về tá ngụ nhà Ngoại tôi, xã Long Thanh, Thiềng Đức, Vĩnh Long. Một vài năm thì về Vĩnh Bình, Chợ Lách, quê Nội. Ba tôi làm ruộng, Má mở nhà bảo sanh tư.
Ruộng ngày xưa trồng lúa mùa, giống lúa địa phương dài ngày năng suất thấp. Tháng 5 gieo mạ, tháng 7 cấy, tháng 11 tháng chạp cắt về ăn Tết. Tháng cấy là tháng nước rong, nước lên tràn đồng. Thợ cấy phải dầm mình trong nước từ khuya sớm, lạnh run. Chủ ruộng thương tình, thường làm món xôi cho họ ăn sáng. Xôi nóng ăn với muối mè đậu phộng. Ai muốn ăn mặn có mắm chưng, dưa mắm hoặc tép rang. Xôi phải làm xong sớm, khoảng 6, 7 giờ đưa ra đồng cho thợ cấy ăn. Trễ quá, họ đói bụng làm không nỗi.
Má tôi thời con gái đi học, lớn lên theo kháng chiến, học nghề và sinh sống với nghề hộ sinh. Chưa từng nấu ăn một lúc cho hai, ba chục người. Nên tôi nhớ mãi những đêm chuẩn bị đồ ăn như thế, Má tôi cứ phải lui cui suốt đêm. Tháng 7, trời mưa, củi ướt, nhóm hoài không bén. Khói bếp mịt mù, Má tôi đôi mắt đỏ hoe, khom lưng thổi lửa phù phù. Biết bao gian khó dành cho Má.
Vu Lan, gọi đầy đủ là Vu Lan Bồn, xuất phát từ một sự việc được ghi chép trong kinh Vu Lan, nhà Phật. Ngài Mục Kiền Liên là bồ tát có đủ lục thông, tức là đã thần thông quảng đại lắm rồi. Muốn cứu mẹ đang bị đày ở địa ngục nhưng không được. Dâng cho mẹ chén cơm, cơm lại biến thành lửa đỏ. Kinh hoàng quá, Ngài chạy về xin Phật chỉ cho cách cứu mẹ. Phật dạy rằng, đợi đến ngày tự tứ, chư Tăng vừa ra hạ, sắm sanh nhiều lễ vật: đồ ăn ( để trong bình bát, gọi là bồn ), thức uống, vật dùng…trăm thứ đều thanh tịnh, chân thành dâng lên Tam bảo, cúng dường chư Tăng. Chư vị Thánh Tăng sẽ cảm tấm lòng của ông, đồng tâm chú nguyện, mẹ của ông sẽ đươc giải thoát. Mục Kiền Liên nhất nhất làm theo và mẹ của ông được siêu thăng.
Từ đó, đến ngày rằm tháng 7, ngày tự tứ, những ai mong muốn cho cha mẹ hiện tiền, cha mẹ bảy đời trước đây được siêu thoát, thì mở trai đàn, cúng dường chư Tăng, đều được toại nguyện.
Nhắc đến Vu Lan, nhắc đến mẹ, tôi lại nhớ tới nhà thơ Truy Phong.
Ông tên thật là Dương Tấn Huấn, sinh năm 1925 ở Cù lao Dài, nay là ấp Thanh Lương, xã Quới Thiện, huyện Vũng Liêm, Vĩnh Long. Khoảng 85, 86, tôi cùng Lương Minh, Nguyễn Bạch Dương, anh Ba Thiết đi ghe về cù lao Dài thăm ông. Ông còn rắn rỏi và trò chuyện với Nguyễn Bạch Dương ăn ý lắm! Ông mất ngày 8/5/2005.
Ông nổi tiếng với bài ” Một thế kỷ, mấy vần thơ “, viết năm 1956 mà Sơn Nam cho là bài thơ đẹp nhất thế kỷ 20. Bài thơ có đoạn sau, được đăng ở báo Nhân Dân, số ra ngày 15/3/2012,
…..
Bao năm khói lửa
Ta hiểu nhau rồi
Cái gì bạo ngược và phi nghĩa
Là trái lòng dân nghịch ý trời.
Sắt thép tinh ròng binh tướng dữ
Không sao lấp được trái tim người.
Anh về là phải, anh ơi!
Về bây giờ để cho đời nhớ anh.
…….
Nhưng bài thơ tôi thích nhất của ông là bài ” Vú Mẹ “. Tiếc là sau nhiều năm lưu lạc, sách vỡ mất hết, không tìm được bài thơ! Nhớ lõm bõm mấy đoạn sau đây, xin chép ra. Bạn nào có đầy đủ bài thơ, xin post lên cho anh em thưởng thức.
Thuở bé tay ghiền măn vú mẹ
Miệng thèm môi núm ửng màu son.
Mỗi lần vú hiện trong tà áo
Ngậm vú no rồi ôm vú hôn.
Ôi ngọt làm sao vú mẹ hiền
Thơm sao bầu sữa mẹ thiên nhiên
Mụ bà nắn miệng cười thương vú
Môi thắm kề bên vú ngủ yên.
……..
Lên sáu mẹ đưa về ngoại học
Đêm nằm sợ vú bỏ cô đơn
Cột hai vạt áo vào cho chặt
Sáng dậy còn trơ vạt áo con
Lên mười hớt chải cao nghều nghệu
Tật cũ không chừa bị chặn tay
Mẹ chộ lớn đầu gần cưới vợ
Lêu lêu mắc cỡ cứ măn hoài.
…………
…………
Thiệt ra, việc con ghiền vú mẹ, nhất là con trai là chuyện thường. Ngày xưa các bà mẹ nuôi con bằng sữa mình nên ghiền là phải. Còn bây giờ, các bà mẹ một là bận bịu công việc, hai là sợ xấu nên thường cho con bú sữa bột. Như vậy, các vị nam nhi có ghiền vú không? Tôi cho là vẫn ghiền. Vì cái vụ ghiền nầy, một phần xuất phát từ việc bú mớm, nhưng phần chánh nằm sâu xa ở cái libido của con người. Để minh chứng cho lập luận của mình và để kết thúc bài viết lòng vòng nầy, tôi xin kể câu chuyện,
QUYẾT ĐỊNH ĐI,
Trên chuyến xe buýt, chị phụ nữ dỗ cho con bú. Không biết vì sao thằng nhỏ không chịu. Năm lần bảy lượt, chị nhét vú vào là nó nhoại miệng ra và khóc thét.
Có lẽ bực mình quá, chị dọa thằng cu:
– Bú đi con! Con không bú là má cho chú nầy bú hết đó.
Vừa nói chị vừa quay mặt thằng nhỏ ra cho nó thấy chàng thanh niên ngồi đối diện.
Nhưng thằng nhỏ vẫn không chịu bú.
Chị vừa ép vừa dọa thêm ba lần nữa. Thằng nhỏ vẫn không chịu bú mà cứ khóc.
Khi chị định ép lân thứ tư thì chàng thanh niên đưa tay ngăn lại và nói, giọng bực bội:
-Chị phải biểu nó quyết định đi. Chớ xe buýt đã đi huốt 5 trạm rồi đó.
….
Tháng 8/2013
Quách Đào
